مدیریت حوزه علمیه خواهران استان یزد

جلسه مجازی با حضور جناب آقای توسلی رئیس اداره مطالعات وتعلیم وتربیت حوزه های علمیه خواهران کشور با موضوع زاویه دید و ذهنیت در زمینه پژوهش در مدیریت حوزه های علمیه خواهران یزد

جناب آقای توسلی گفتند:در طول سالیانی که پژوهش در حوزه های علمیه انجام شده است سوال این است که چرا این پژوهش ما و تحقیقات زمانی طولانی ادامه می یابد و در پایان مورد استقبال دیگران واقع نمی شود؟ ایشان پاسخ دادند:در دهه نود صدایی از اقیانوس ضبط شده بود که بعد از بررسیهای متعدد دریافتند که صدای نهنگ آبی است و تعجب آور این بود که فرکانس صدای ضبط شده 52 مگاهرتز اسست در حالی که طول موج صدای نهنگ ها ی  دیگر فقط  10مگا هرتز بود. این نهنگ ،نهنگ تنها نام گرفت چون به خاطر صدای بلند دیگر نهنگ ها او را تشخیص نمی دادند واز آن ا طلاعی نداشتند وحتی قادر به داشتن زوجی نبود. ما برای اینکه مقالات و پژوهشمان مورد استفاده واقع شود  دو عنصر زاویه دید و ذهنیت را باید مورد توجه قرار دهیم . ما کلاس های مختلف شرکت کرده ایم اما در مورد زاویه دید صحبتی نداشتیم . ما چون ذهنیت یا زاویه دید متفاوت داریم دیده نمی شویم ، حتی در بین اقوام خود می بینیم دید و شناخت ما با سایرین متفاونت شده وآنها به گونه ای دیگر صحبت می کنند و درک متفاوتی دارند.

ایشان ادامه دادند: ما باید به این دوعنصر زاویه دید و ذهنیت توجه کنیم .این دو عنصر معنوی است و جایی نوشته نمی شود اگر به این دو زاویه نگاه کنیم پژوهش هایی که زمان طولانی خوابیده وسرعت کمی دارد خوب و بهتر جمع شده وتحلیل نویی ارائه می دهد.

زاویه دید در ادبیات داستانی جایگاه دارد . به زاویه دید محل ،گوشه یا دریچه دید هم می گویند و معنای اصطلاحی آن به موقعیت نظری می گویند که نویسنده موضوع را می بیند و پژوهش را آغاز می کند. در موضوع عینی اگر تصور کنیم بخواهیم یک درخت را در یک دشت توصیف کنیم چطور و از کجا باید به آن نگاه کنیم؟ما گاهی از بالا به آن نگاه می کنیم که در این صورت ریشه و تنه را نمی بینیم . واگر از روبرو نگاه کنیم بالا ی درخت را نمی بینیم و اگر از زیر زمین نگاه کنیم فقط ریشه ر ا می توانیم نگاه کنیم. زاویه دید مااکثرا به این شکل است که از یک زاویه کوچک به یک صحنه بزرگ نگاه می کنیم و جوانب مختلف آن موضوع را نمی بینیم . اگر ما یک صحنه بهاری بسیار زیبا و سرسبز را بخواهیم عکس بگیریم اول سوژه را جابجا کرده صحنه را خوب و زیبا انتخاب می کنیم و با تنظیم ودید خاص و زیبا عکس می گیریم.در عالم پژوهش هم دقیقا هم زاویه دید یعنی چگونه وبا چه زاویه دید به موضوع نگاه می کنیم مهم است.

ایشان پرسیدند آیا زاویه دید یک تکنیک پژوهشی است یا امر ذهنی؟ و پاسخ دادند ،:زاویه دید یعنی نویسنده انتخاب کند که از کجا و با چه نگاهی به موضوع خود نگاه می کند و تفاوت در بین پژوهشگران از این زاویه دید مشخص می شود.

همچنان که میبینم همه مفسرین یک آیه را در مقابل خود داشتند اما تفاسیر مختلف دارند و علامه طبلاطبایی تفسیر بسیار متفاوتی را نوشتند . واین دلیل جز زاویه دید ایشان ندارد وایشان آیات را مرکب و با زائیه دید متفاوت وبازی نگاه کردند.

زایه دید یک امر ذهنی است  وپژوهشگر با نبوغ و توان ذهنی خود می تواند یک زاویه دید متفاوت داشته باشد این زاویه ها و نقطه دید ما است که مقاله ما را متفاوت می کند.طلبه باید بتواند زوایای مختلف یک پژوهش را در نظر بگیرد و زاویه دید خود را مشخص کند و بعد پژوهش را انجام دهد تا دیگران بدانند در مورد چه موضوع  با چه شیوه ای بررسی شده است.

فقدان این ا مر در پژوهش ما باعث محجور ماندن پژوهش ها ی ما شده است. ذهنیت ما و تکنیک  ذهن و شیوه های تحقیق ما یک پدیده را جذاب میکند. در بین فقها هم پدیده های فقهی را از زوایای مختلف نگاه می کردند.

هزاران سال است که این نفس های پاکیزه در باب استباط تلاش می کنند اما یک نفر  مثل امام خمینی رحمه  الله علیه زاویه دید حکومتی دارد و یک تیجه متفاوت می گیرد .مورد دومی که باعث بالا رفتن سرعت پژوهش و بالا رفتن ارزش پژوهش ما می شود پدیده ذهنیت است.آنچه که ما به کمک آن میتوانیم پژوهش را سرعت و انسجام بهتری بدهیم ذهنی است. ذهنیت در سال های اخیر خیلی دارای اهمیت است . در 70 سال گذشته فلسفه ذهن به وجود آمده و قبل از آن در مورد زبان و نقش آن در تفکر صحبت شده بود. اما  امروز ه علمی به نام علوم شناختی به وجود آمده. که در سیستم تفکری و نوع تفکر انسان بررسی شده است.

ایشان گفتند امریکا در سال 203 به عراق حمل کرد عراق قبایل متعدد  و مسلح دارد و امریکا با 219 کشته عراق را فتح کرد . امریکا از چند سال قبل جنگ را شروع کرده بود اما محل جنگ در ذهن مردم بود نه در زمین یا هوا...آنها را متعلق به جبهه خود کرده بود و به انها فهماند بود که برای چه ارمان و اصلی می خواهید بجنگید و آنها را بی هویت کرده بود . با جنگ شناختی و ذهنیت انها را طرفدار خود کرده بود.

چندین سال است که دشمن بر ذهن مردم ما اثر می کند اما ما شیوه تفکر را مهم نمی دانیم. ذهنیت ما در مورد پژوهش  چیست ؟چگونه موضوع را تحلیل و چینش می کنیم یعنی چگونه باید اطلاعات جمع اوری شده را زیبا تحلیل کنیم.؟ فلسفی یا هرمونوتیک یا روانشناسی تحلیل می کنیم؟ذهنیت ملاصدرا با شیخ اشراق به جهان متفاوت است . پس اگرذهنیت وزاویه دید را انتخاب کرده وبعد اطلاعات را منسجم کرده و جمع بندی کنیم نتیجه خوب ارائه می دهد.ذهنیت یک سبک ،شیوه ومنش تفکر اسست و چگونه فکر کردن است.ذهن ما و قوه فاکره ما بداند چگونه فکر کند و ذهنیت قوی داشته باشد تا تفسیر قوی مثل علامه طباطبایی داشته باشد

جمع بندی: ذهنیت و شیوه تفکررا خوب بشناسیم کتب متعددی داریم که چگونه فکر کردن را به ما می آموزند. ما باید ذهنیت قوی داشته باشیم تا قدرت و نحوه تفکر مارا تصحیح و تقویت کند . ذهنینت با روش و مکتب فرق دارد باید اطلاعات خود را در این رابطه بالا ببریم تا نوآری داشته باشیم.