به گزارش معاون پژوهش حوزه علمیه زینب کبریسلام الله علیها، به مناسبت بزرگداشت آیت الله علامه طباطبایی (رضوان الله تعالی علیه) و هفته کتاب و کتابخوانی نشستی علمی-پژوهشی باموضوع نسبت عبودیت،آزادی و معرفت در انسان موحد از دیدگاه علامه طباطبایی باحضور سرکار خانم شورابی دانش آموخته سطح ۴ فقه و معاون پژوهش مدرسه علمیه حضرت زینب کبری سلام الله علیها در جمع طلاب برگزار شد .
خانم شورابی در ابتدا بیان کرد: عبودیت از ریشه «عبد» با واژه عبادت تناسب معنایی دارد. در معنای عبادت معمولا تذلّل با تقدیس و اطاعت را مطرح می کنند و در معنای عبودیت تحت تدبیر بودن مولی و نهفتگی خضوع و ذلت در معنای آن به جهت تدبیر بودن مولی است.
وی اظهار کرد: اگر چه عبادت و عبودیت از یک ریشه و عمدتا به یک معنا گرفته شده است، اما علامه طباطبایی عبادت را تجسم و عینیت بخشی عبودیت می دانند«عبادت نوعی تجسم دادن و ترسیم کردن عبودیت و مملوکیت و اظهار حاجت به خداست.
معاون پژوهش در بیان اقسام عبادات در روایات افزود: امام علی علیه السلام می فرماید گروهى خدا را از روى رغبت و ميل (به بهشت) پرستش كردند، اين عبادت تاجران است و عدّه اى از روى ترس او را پرستيدند و اين عبادت بردگان است و جمعى ديگر خدا را براى شكر نعمت ها (و اين كه شايسته عبادت است) پرستيدند. اين عبادت آزادگان است.
وی در بیان حقیقت عبادت از دیدگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: حقیقت عبادت این است که بنده خود را در مقام ذلت و عبودیت واداشته و ذکر پروردگارش را بگوید، پس غرض نهایی از خلقت همان عبادت است، یعنی اینکه بنده خود را از هر چیز دیگر بریده به یاد پروردگار خود باشد و او را ذکر گوید.
این پژوهشگر حوزوی بیان کرد: عرفان در افق اندیشه قرآنی علامه، همانا خودشناسی فراگیر و خداشناسی همه جانبه است، یا معنویت خواهی، خداگرایی، خداپرستی و بندگی خالصانه و وجهه الهی یافتن است یا هجرت از من فطری به سوی «فاطر السموات و الارض » و از خود رهیدن و به خدا پیوستن است . عرفان، یعنی خداگونه شدن، عرفان; یعنی رنگ خدا یافتن، عرفان یعنی فناشدگی انسان در خدا، به توحید ناب رسیدن است.
وی با اشاره به دیدگاه علامه طباطبایی بیان کرد: هدف نهایی آفرینش جن وانس و وجود و کمال وجود ایشان، همان عبادت خدای سبحان؛ یعنی توجه به اوست و خود توجه نیز واسطه بوده، مقصود ذاتی نیست. پس خدای سبحان غایت و هدف وجود آنان است و از همین روست که در روایات، عبادت را در اینجا معرفت تفسیر کرده اند.
عبادت بدون عیچ گونه معرفتی، در اصل نادانی و غفلت است و عبادتی که نتیجه آن تقوا، متخلف و مخالف باشد، طغیان و سرکشی ای به صورت و شکل عبادت است ،در نتیجه هرچه معرفت به خداوند افزایش پیدا کند، عبادت کردن عارف افزایش پیدا می کند.
وی در پایان اظهار کرد: حقیقت عبودیت از دیدگاه علامه طباطبایی این است که انسان به مقامی برسد که خداوند متعال را غنیّ مطلق بداند و به فقر ذاتی خود و موجودات دست یابد و به فنای خویش برسد و حقیقت توحید را با همه ی عوالم وجود و با همه ی مظاهر این جهان مشاهده نماید . چنان که می فرماید: (لله ما فی السموات و ما فی الارض)
